در دفتر اختراعات و نوآوری دانشگاه علوم پزشکی تبریز 2 فرایند کاری صورت می پذیرد:
1- فرایند مربوط به افراد متقاضی ثبت اختراع
2- فرایند مربوط به افراد متقاضی اخذ تاییدیه علمی از وزرات بهداشت و درمان
در اینجا ابتدا به تعریفی از اختراع و نوآوری پرداخته و سپس فرایند ثبت اختراع و اخذ تاییدیه علمی از وزارت بهداشت و مرحله ای که مربوط به این دفتر در دانشگاه علوم پزشکی تبریز می شود توضیح داده خواهد شد.
تعریف اختراع: اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه ، فن ، فناوری ، صنعت و مانند آن حل می نماید
نوآور: فردی که با ارائه یک ایده نو بتواند موجبات ارتقاء تحول و شکوفایی را فراهم آورد.
اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد .
* ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی ، اختراعی کاربردی محسوب می شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد .
در نتیجه اختراع به چیزی گفته می شود که :
1-یک فرآیند یا فرآورده ای خاص باشد پس شامل فرمول، فرآیند تولید، کالا و محصول و ... می شود.
2- مشکلی از یک حرفه یا فن یا کالایی را حل نماید مثلا باطری اختراع کرده ایم که به جای 34 ساعت شارژ 2 ساعت شارژ می شود.
3-نسبت محصولات یا فرآیند قبلی مزیتی داشته باشد.
4- ابتکاری جدید باشد یعنی قبلا وجود نداشته باشد و نیز معلوم و آشکار و بدیهی نباشد.
5- بتوان آن را ساخت و تولید کرد.
6- قابلیت استفاده را داشته باشد.
اختراع در ایران به مدت 20 سال حمایت قانونی می گردد و هرسال می بایست حق سالیانه آن به اداره ثبت اختراع پرداخت گردد.
مواردی که از حیطه حمایت از اختراع خارج است :
الف - کشفیات ، نظریه های علمی ، روش های ریاضی و آثار هنری
ب - طرحها و قواعد و روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی
ج - روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان (اين بند شامل فرآورده هاي منطبق با تعريف اخترع و مورد استفاده در روشهاي مزبور نمي شود).
د - منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها
ه - آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد .
و - اختراعاتی که بهره برداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد .
مخترعين گرامي كه قصد ثبت اختراع خود در ايران را دارند لازم است اطلاع داشته باشند كه اين كار صرفا در اداره مالكيت صنعتي به نشاني : آدرس: تهران خیابان فیاض بخش -ضلع شمالشرقی پارکشهر -سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تلفن تماس: 66709672 انجام مي شود. در حال حاضر تسلیم اظهارنامه اختراع تنها از طریق الکترونیکی امکان پذیر مي باشد .متقاضیان ثبت اختراع می توانند ابتدا با ورود به سايت http://iripo.ssaa.ir در صورت نياز اطلاعات مورد نياز در راهنماي مراجعين اختراع , راهنماي تكميل اظهار نامه ...كسب نمايند.
فرایند مربوط به افراد متقاضی ثبت اختراع
پس از ثبت اظهارنامه و انجام مراحل ثبت طرح در سایت مربوط به اداره مالکیت صنعتی متعاقبا بعد از اطلاع از صدور نامه كه به صورت پيامك ارسال مي شود لازم است به طور حضوري به اداره ثبت اختراع مراجعه كرده و نامه در خواست تاييد نوآوري را تحويل و به دفتر اختراعات و نوآوری دانشگاه ارائه نمایید.
لازم به ذکر است دفتر اختراعات و نوآوری دانشگاه علوم پزشكي تبریز دفتری است كه جهت تاييد نوآوري اختراعات مربوط به حيطه علوم پزشكي كه به اداره مالكيت صنعتي ارائه مي شود همكاري مي نمايد و تنها مواردي را كه با نامه رسمي(نامه استعلام اداره ثبت اختراعات) آن مركز ارسال شود را مي پذيرد . پس از دریافت نامه درخواست استعلام از اداره مالکیت صنعتی، با انجام مراحل کارشناسی بر روی طرح و تشخیص زمینه و رشته تخصصی، طرح جهت داوری ارسال خواهد شد.
پس از انجام مرحله داوری و اخذ پاسخ تایید داوران از طرف دفتر اختراعات، اقدام به تهیه جواب استعلام به اداره مالکیت صنعتی(اداره ثبت اختراعات) می گردد. که این تایید از طرف معاونت تحقیقات فناوری دانشگاه علوم پزشکی صورت می گیرد.
*نکته: در صورت عدم تایید طرح توسط داور یا داوران مورد ادعایی مجددا به صاحب طرح جهت رفع نواقص عودت داده خواهد شد.
جواب استعلام توسط صاحب طرح بصورت اینترنتی و از طریق اظهارنامه ثبت شده به اداره مالکیت صنعتی ارسال خواهد شد. پس ازدریافت جواب استعلام، اداره مالکیت صنعتی اقدام به صدور نامه آگهی در روزنامه خواهد کرد که مخترع آن را دریافت و به یک روزنامه رسمی ارائه خواهد داد.پس از طی دو هفته و اخذ آگهی درج شده از روزنامه رسمی به اداره مالکیت صنعتی تحویل، و اداره مذکور اقدام به صدور گواهی ثبت اختراع خواهد کرد. (با مراجعه به فلوچارت دفتر اختراعات و نوآوری می توانید مراحل ثبت اختراع را بصورت خلاصه تر مشاهده نمایید)
و اما به اين نکتة مهم بايد توجه داشت که پتنت مجوز توليد محصول اختراعي نيست بلکه تنها ديگران را از توليد آن باز می دارد.